Płynne wykonywanie ruchów w sekwencjach Taiji nie jest umiejętnością, którą da się szybko opanować. Na pewno nie można z dnia na dzień przejść od wykonywania formy 'technika po technice' do całkowicie płynnego wykonania z zachowaniem zasad Taijiquan.

Jeśli będziemy chcieli płynnie ćwiczyć formę bez odpowiedniego przygotowania możemy sprawić, że ruchy ulegną skróceniu lub 'obcięciu'. Wiąże się to także ze złamaniem różnych podstawowych zasad. Kroki na przykład mogą być wtedy wykonywane w nieodpowiednim momencie co będzie wiązało się z utratą równowagi i wzrostem napięcia. Subtelniejsze zmiany Yin - Yang przy przejściach w różnych fazach ruchu mogą pozostać niezauważone albo będą wykonywane sztucznie i w wymuszony sposób.

Bardzo płynne wykonanie sekwencji wymaga nie tylko znakomitej koordynacji i znajomości charakteru ruchu ale przede wszystkim dobrego połączenia całego ciała. Trzeba również opanować - na chociażby podstawowym poziomie - używania dan-tian, tak by kierował ruchem ciała i kończyn. Tylko wtedy możemy w sposób naprawdę płynny przejść od jednej techniki do kolejnej, w taki sposób, że koniec jednego ruchu jest zarazem początkiem drugiego, przy czym żadna z technik nie jest przedwcześnie zakańczana czy skracana.

Płynne wykonanie formy z zachowaniem zasad Taiji wymaga nie tylko większego skupienia i wyciszenia, ale również szukania kompromisu w pewnego rodzaju przeciwieństwach: rozluźnieniu i połączeniu (scaleniu) całego ciała, osadzeniu (zatopieniu) i jednocześnie lekkości. Można to jednak osiągnąć dopiero wtedy, gdy rozluźnione i 'oczyszczone' z niepotrzebnych napięć ciało zaczynamy wypełniać 'energią' 'Peng'.

Trzeba sobie uświadomić, że bardzo płynne wykonanie sekwencji nie zawsze musi oznaczać większego tempa (choć często może tak być). 'Amatorskie' szybsze wykonanie zwykle tylko z pozoru wydaje się być bardziej płynne. W rzeczywistości oznacza często 'prześlizgiwanie się' przez miejsca, w których nie potrafimy zachować płynności ruchu lub nie dokładnie znamy jego przebieg.

Jak rozpoznać moment kiedy możemy wykonać formę płynnie i jednocześnie bardzo dobrze jakościowo? Przede wszystkim wtedy kiedy możemy wykonywać formę w dość szybkim tempie (zarówno bez jak i z Fa Jin) zachowując stabilność, połączenie i siłę całego ciała. Innym sygnałem jest możliwość całkowitej improwizacji, tj. tworzenia nowych nie występujących w formie ruchów lub płynnego łączenia znanych technik w nowe układy. Osiągnięcie tego etapu wymaga jednak systematycznego sumiennego treningu.

Trzeba jednak sobie uświadomić, że kiedyś musimy zrobić 'pierwszy krok' w kierunku płynniejszego wykonania formy. Najprostszym i najskuteczniejszym sposobem jest po prostu systematyczny trening z duża ilością powtórzeń sekwencji w różnym tempie. W początkowym etapie treningu zwykle skupiamy się treningu w wolnym tempie, tak aby nie gubić detali. Dalej ćwiczymy jeszcze wolniej (bardzo dokładnie badamy charakter ruchów). W pewnym momencie możemy zacząć ćwiczyć szybciej, zwykle wtedy gdy rozwiniemy już podstawowe atrybuty takie jak zatopienie i rozluźnienie ciała. Początkujący powinni większą wagę przywiązywać do ćwiczeń podstawowych, i wolnego wykonania formy, które buduje jedność ciała. Dopiero na takim fundamencie można zaczynać praktykę sekwencji także w szybszym tempie.

Bardzo trudno jest powiedzieć kiedy należy rozpocząć trening płynnie czy w szybszym tempie. Zależy to od indywidualnego doświadczenia, umiejętności, a nawet potrzeb czy nastroju. Nie należy jednak unikać bardziej płynnego wykonania w obawie przed utratą jakości. Trzeba mieć świadomość, że jest to docelowy 'sposób' treningu Taijiquan. Na początku przygody z płynnym czy szybszym wykonaniem formy możemy sobie po prostu nie radzić. Jak wspomniałem wcześniej wymaga ono bowiem od ćwiczącego znacznie większego skupienia. Nie ma tu miejsca ani tym bardziej czasu na 'odpłynięcie' gdzieś myślami. Nasza uwaga musi być tu i teraz. Warto co jakiś czas 'eksperymentować' i sprawdzać jak czujemy się podczas szybszego czy płynniejszego ruchu. Jeśli doświadczamy odczucia kompletnego braku scalenia i jedności ciała albo chaosu to znaczy, że nie jest to odpowiedni moment do takiego treningu. Należy wtedy powrócić do powolnego wykonywania technika po technice i (lub) przemyśleć czy zachowujemy wystarczającą dyscyplinę mentalną podczas ćwiczenia. Należy także zwrócić baczniejszą uwagę na zjednoczenie w ruchu całego ciała poprzez trening podstawowy w wolnym tempie z odczuciem energii 'Peng' w całym ciele.

'Bez kształtu, bez cienia Całe ciało przezroczyste i puste Zapomnij o otoczeniu i bądź naturalny Jak kamienny kurant zawieszony na zachodniej gorze'

fragment 'Pieśni o prawdziwym znaczeniu Tai Chi Chuan'

Artykuł ukazał się w 31 numerze Biuetynu Dao e-zin